W 2011 roku Ogród Botaniczny we Wrocławiu obchodził swoje trzecie stulecie. Obecnie jest to zielony „eko-megalopolis” o powierzchni ponad 2000 hektarów lasu, z 26 parkami, 3 dużymi ogrodami, skwerami, trawnikami i kwitnącymi magnoliami, które „pokrywają” wszystko wokół. W tym artykule na wroclaw.name opowiemy o ciekawostkach z historii miejscowego Ogrodu Botanicznego oraz o ludziach, których praca, inteligencja i wiedza umożliwiły zrealizowanie tego projektu.
Skąd pojawił się Ogród Botaniczny we Wrocławiu?
Ogród Botaniczny we Wrocławiu powstał w 1811 roku jako prezent dla niedawno powstałego Uniwersytetu Wrocławskiego od króla pruskiego Fryderyka Wilhelma III w miejscu dawnych fortyfikacji, które zostały zniszczone podczas wojen napoleońskich.
Urządzanie ogrodu powierzono znanemu niemieckiemu przyrodnikowi i botanikowi Johannowi Friedrichowi Linkowi, który z kolei zlecił ogrodnikowi Liebichowi z Oleśnicy dostawę 427 gatunków roślin, które stały się podstawą kolekcji botanicznej.
Wraz z Linkiem, który został później mianowany dyrektorem tej instytucji, profesorem nauk przyrodniczych i rolniczych, jego następczą zaangażowanym w tworzenie ogrodu był F. Hayde.
Już rok po powstania kompleksu naukowcy przystąpili do jego aktywnej rozbudowy – do budowy pierwszych szklarni i trzyczęściowej palmiarni.
Warto zaznaczyć, że już wtedy pojawiali się tu pierwsi goście i odbywały się wycieczki poznawcze.
W 1816 roku Friedrich Link opuścił stanowisko dyrektora Ogrodu Botanicznego, a jego miejsce zajął profesor i przyszły rektor Uniwersytetu Wrocławskiego, niemiecki lekarz, anatom, fizjolog i embriolog roślin Ludolf Christian Treviranus, który wniósł znaczący wkład w rozwój tego projektu. W tym czasie teren ogrodu był już częściowo zabudowany, a kolekcja roślin sięgała 2000 gatunków.
Pod zarządzaniem nowego dyrektora na terenie instytucji powstało jeszcze więcej szklarni i stworzono katalog nasion oferowanych do wymiany.
W drugiej połowie XIX wieku Wrocławski Ogród Botaniczny przeszedł szereg działań reorganizacyjnych. Najpierw w 1852 roku, kiedy jej dyrektorem został paleobotanik i fizjolog roślin Heinrich Göppert. Odbywały się w nim wystawy okazów roślin, prowadzono ich klasyfikację według grup geograficznych, a kolekcja żywych roślin osiągnęła 12 000 okazów.
Następnie w latach 1884-1889 dyrektor Adolf Engler gruntownie przeorganizował systematykę i geografię roślin ogrodowych.
Wrocławski Ogród Botaniczny w XX wieku
W 1929 roku Ogród Botaniczny i Muzeum Botaniczny połączyły się z Instytutem Fizjologii Roślin w jedną strukturę – Instytut Botaniczny. W 1933 roku powiększono go o teren dawnego cmentarza miejskiego, który oddano instytucji pod zagospodarowanie.
W 1939 roku rozpoczęła się II wojna światowa, w czasie której los przez długi czas był dla Ogrodu Botanicznego łaskawy, jednak w 1945 roku, podczas „obrony Wrocławia” przez Niemców przed oddziałami Armii Radzieckiej, Ogród Botaniczny został poważnie uszkodzony. Nazistowskie władze ustawili na terenie ogrodu działa przeciwlotnicze i desperacko się broniły. W wyniku działań wojennych większość roślin, budynków i szklarni została zniszczonych.
Odbudowę kompleksu rozpoczęto w 1948 roku pod kierownictwem profesorów Uniwersytetu Wrocławskiego Henryka Teleżyńskiego i Stefana Macki.
W 1974 roku Ogród Botaniczny został wpisany do rejestru zabytków województwa wrocławskiego, a w 1994 roku dekretem Prezydenta RP Ogród Botaniczny i centralna część Wrocławia zostały uznane za pomniki historii.
Nasz czas
Obecnie Wrocławski Ogród Botaniczny zajmuje powierzchnię około 7,5 ha i posiada 7,5 tys. gatunków roślin szklarniowych i gruntowych. Podzielony jest na działy tematyczne: alpinarium, arboretum, rośliny wodne, błotne i akwariowe, a także pnącze. Ponadto znajduje się tam dział dokumentacji, systematyki, dydaktyki i morfologii roślin oraz panorama natury.
