To, że Wrocław leży nad Odrą, jest znane wszystkim, ale nie wszyscy wiedzą, że miasto jest połączone z całą siecią rzek poprzez Odrę. Co to za rzeki i gdzie płyną, przeczytacie w naszym materiale na wroclaw.name.
Wrocławski węzeł wodny
Co obejmuje pojęcie rzeki Wrocławia? Mówiąc językiem nauki, jest to sieć arterii wodnych, która składają się z dużych i małych cieków wodnych, przepływających przez teren miasta i stanowiących podstawę wrocławskiego węzła wodnego.
Wrocławski węzeł wodny obejmuje Odrę, jej dopływy – Bystszycę, Oławę, Ślęzę, Widawę, Zieloną, kanały wodne, budowle i urządzenia hydrotechniczne. Rzeki Odry mają charakter rzek nizinnych, z wyjątkiem Bystrzycy, która uważana jest za rzekę podgórską.
Należy zaznaczyć, że obecny układ koryt rzecznych Wrocławia znacznie różni się od historycznego, który uległ zmianie z przyczyn naturalnych i pod wpływem czynników antropogenicznych.
Nowoczesna sieć wrocławskiej rzeki podzielona jest na wiele ramion bocznych, które łączą się sztucznymi kanałami, tworząc określoną sieć hydrologiczną. Odra stanowi główną część ramion i kanałów, z naturalnymi i sztucznymi wyspami.
Główna rzeka Wrocławia
Wrocław bez Odry to jak Egipt bez piramid, ponieważ to właśnie nad brzegami tej rzeki ponad tysiąc lat temu osiedlili się Słowianie, a później powstało miasto. Dziś miejskie dorzecze Odry to 12 wysp i 220 mostów, przez co stolica Dolnego Śląska słusznie nazywana jest Wenecją Północy.
Odra jest drugą pod względem długości rzeką w Polsce. Jej główna część o długości prawie 750 km przepływa przez terytorium kraju. Natomiast górna część, ponad 100 km, to terytorium Republiki Czeskiej, skąd rzeka bierze swój początek w Górach Odrzańskich (Sudetach). Ostatnie 190 km rzeki stanowią naturalną granicę między Polską a Niemcami.
Starożytni Rzymianie nazywali Odrę Viadrusem, a dzisiejsza nazwa rzeki po raz pierwszy pojawiła się w kronikach w 990 roku i oznaczała granicę.
Wrocław zawdzięcza Odrze nie tylko swoje powstanie, ale także rozkwit gospodarczy. Już w XIII wieku istniały zapory regulujące poziom wody w rzece i obracające koła młynów mielących ziarno na mąkę.
Współczesny Wrocław posiada stocznię nad Odrą, dwa porty, a rzeka pozostaje ważnym szlakiem transportowym dla dostarczania surowców i gotowych produktów.
Bystrzyca i inne dopływy Odry
Bystrzyca przepływa przez zachodnią część Wrocławia, w przybliżeniu z południa na północ przez osiedla Jarnołtów, Ratyń, Leśnicę, Marszowice i Stabłowice.
W przeciwieństwie do innych dopływów Odry Bystrzyca nie jest rzeką nizinną, lecz podgórską ze stosunkowo dużą zmiennością wielkości przepływów. Ma meandry i starorzecza, zwłaszcza w południowej części Wrocławia. Ten odcinek rzeki ma powierzchnię ponad 8 hektarów. Od 1998 roku jest strefą ochrony przyrody – Parkiem Krajobrazowym Doliny Bystrzycy.
W przeszłości Bystrzyca słynęła z młynów (Jarnołtów, Młyn Leśnica), a później była wykorzystywana do wytwarzania energii elektrycznej.
Po wybudowaniu zbiornika (Jezioro Mietkowskie) prędkość potoku rzeki i przepływów na odcinku poniżej zapory zmniejszyły się. Doprowadziło to do tego, że na początku lat 70. elektrownia wodna na Stopniu Wodnym Stabłowice została zlikwidowana.
Kolejny dopływ Odry, Oława, wpływa na teren Wrocławia od strony południowo-wschodniej i płynie równolegle do głównej rzeki. Oława, podobnie jak Odra, pozostaje jednym z głównych dostawców świeżej wody dla miasta. Jej wody są częściowo przerzucane przez wybudowany w tym celu kanał Nysa-Oława.
Na tej rzece powstało wiele budowli związanych z gospodarką wodną – przepompownie, jazy, śluzy przeciwpowodziowe.
Ślęza to dopływ Odry, który przepływa przez Wrocław z południa na północ. Rzeka wpływa na teren miasta w rejonie osiedli Partynice i Klecina. Ślęza jest uregulowana i na całej długości otoczona wałami. Na terenie Pilczyc, w miejscu dawnego młyna wodnego, obecnie znajduje się elektrownia wodna.
Rzeka Widawa jest rzeką typowo nizinną o niewielkich spadkach. Na styku z Wrocławiem, w pobliżu wsi Wilczyce, do Widawy wpada Kanał Graniczny. W wielu miejscach rzeka rozdziela się na ramiona i łączy z małymi kanałami wodnymi. Widawa uchodzi do Odry na północny zachód od osiedla Lesica.
